Nastka

Historia Nastki, która kolaborowała z Niemcami, jest w lokalnej społeczności dobrze znana, a przynajmniej tej najstarszej części. Taka wersja przetrwała do dziś, a istnieje jeszcze inna, która jest znacznie okrutniejsza. W końcu miłość do mężczyzny, nawet jeśli to wróg, i potajemne schadzki da się jeszcze jakoś wyjaśnić. Uczucie miłości i pożądania może być na tyle silne, że dwoje ludzi nie jest w stanie mu się oprzeć i tym samym sami podpisują na siebie wyrok. Jak ćmy, które palą sobie skrzydła w ogniu, a w końcu i siebie. Ale może ta wersja przetrwała celowo, żeby nadać trochę powagi i tragizmu tej bezsensownej śmierci, która w ogóle nie powinna się wydarzyć, a już na pewno nie z tak błahego powodu. Okazuje się, że powody targnięcia się na własne życie mogą być tak prozaiczne, że nawet ciężko o nich mówić.

Czasy powojenne były szczególnie trudne dla wszystkich, a już szczególnie dla wsi. O ile w miastach można jeszcze było otrzymać jakąś żywność za darmo, to mieszkaniec wsi był zdany tylko na siebie. Maleńkie gospodarstwa, których było najwięcej, nie były w stanie zapewnić sobie wystarczającej ilości żywności, nie wspominając o innych potrzebach. Długi były na porządku dziennym, a ciężka praca w polu u zamożniejszego gospodarza za wiadro wody, w której parzono wcześniej kaszankę, okazywało się na tyle pożądaną zapłatą, że chętnych do takiej pracy nie brakowało. Jeśli mama poszła na taki wyrobek wcześnie rano, to potem cała rodzina jadła tłustą kolację, a następnego dnia taki sam obiad. To była uczta. A Nastka chodziła do lasu zbierać patyki, żeby było czym napalić w piecu. Drzewa nie można było wycinać bezkarnie i trzeba było za nie zapłacić, na co prawie nikogo nie było stać. Palono więc szyszkami i patykami, które każdy dobrze wie, jak płoną gorącym i czystym płomieniem tylko po to, aby zaraz przygasnąć, trzeba więc wciąż nimi dokładać. Nie ma to jak grube polano, które daje ciepła i światła na długo. Wyobraźmy sobie teraz, że patyki i szyszki w okolicznym lesie zbierają wszystkie kobiety ze wsi - tak czystego lasu dzisiaj już nie uświadczysz! I Nastka zbierała, targała codziennie koszyki, a z każdym dniem trzeba było iść coraz głębiej w las. A kiedyś przypadkiem natknęła się na kupę pociętych i oczyszczonych już grubszych drzew, które ktoś pewnie naszykował sobie do wywózki. I Anastazja tak zapatrzyła się w te polana, wyobraziła sobie, że pali nimi w swoim piecu, a ciepło rozchodzi się po całej izbie i kościach wszystkich domowników. Robi się tak ciepło, że nawet uczucie głodu gdzieś znika i wszyscy robią się cisi, senni, a w końcu przymykają oczy i spadają na nich same szczęśliwe sny. W sumie nie wiadomo, co się potem stało, ale ktoś Nastkę przyuważył, jak przygląda się, a nawet przysiada przy tym drzewie. Ale tego, że do domu znów wróciła z koszykiem patyków, już nikt nie widzi. Następnego dnia okazało się, że drzewo zniknęło i posądzono o to Anastazję. Zagrożono jej ogromną, a przynajmniej jak dla jej rodziny, karą pieniężną. Nastka w życiu tyle pieniędzy nie widziała na oczy, a dopiero co miałaby je zapłacić. Postanowiła więc odebrać sobie życie, żeby uniknąć tego niewyobrażalnego długu. 

Na Anastazję doniósł sąsiad, który być może chciał się komuś przypodobać, a być może powód był zupełnie inny. Gnębił ją codziennie opowieściami, jaka kara spotka ją i rodzinę za taką kradzież, a że trafiło na podatny grunt, to historia skończyła się tragicznie. Po tym wszystkim sąsiad oczywiście odwołał swoje oskarżenia. Dlatego Nastka spoczęła za wcześnie na cmentarzu pod murem, z dala od innych grobów. I pewnie dlatego wymyślono historię tragicznej miłości. A opowieść ubrała się w jesienne liście.