Zapadły Dół czyli lokalna legenda

Co zrobić, żeby historia była ciekawa? Żeby dajmy na to dwadzieścia parę oczu zwróciło się na ciebie w jednej chwili i zaczęło z zainteresowaniem słuchać? Żeby rozmowy cichły po trochu, a oczy zatrzymały się na jednym punkcie i tak już zostały?

 Pewnie trzeba być przekonanym do tego, co się mówi i samemu w to wierzyć. Najważniejsze to być autentycznym. Jeśli ty w siebie uwierzysz, to inni też. Jeśli wierzysz w to, co mówisz, to cię usłyszą i co najwyżej uznają się za idiotę, ale wysłuchają.

W obecnych czasach zawsze, wszędzie i na wszystko znajdziesz wytłumaczenie i gotową  receptę. Nie martw się, na pewno jesteś już zdiagnozowany, choć sam wcale o tym nie musisz wiedzieć. To już nie te czasy, gdy każda wieś lub miasto miały jakichś swoich lokalnych dziwaków, chorych, nieprzystosowanych,o których się szeptało i pokazywało palcami. Teraz wszyscy cierpimy na jakieś dziwaczne schorzenia, które sami sobie przypiszemy albo zrobią to za nas inni. To nie te czasy, gdy od ucha do ucha  i z ust do ust krążyły mrożące krew w żyłach opowieści i umilały długie wieczory przy darciu pierza lub łuskaniu fasoli. To już nie te czasy. Teraz to tylko przypomina odgrzewanie kotleta...

Karczma stała w środku lasu. Tak, kiedyś to był las z prawdziwego zdarzenia. Na rozstajnych drogach stały krzyże lub kapliczki, ludzie przemierzali kilometry pieszo lub co najwyżej na wozie z konnym zaprzęgiem.  Drzewa grube, co najmniej stuletnie, gęstymi koronami przysłaniały całe niebo, że jechało się jak jakimś ciemnym tunelem z duszą na ramieniu, że a nuż jakiś Robin wyskoczy i bezczelnie złupi. I gdzieś tam  w środku tych dziewiczych lasów stała sobie karczma dla strudzonych wędrowców. Jako że była to jedyna taka w okolicy, to i ruch nie był tam wcale najgorszy. No nie porówna Gorzka go do Orlenu na A1 w sezonie letnim, ale jak na tamte czasy wcale niezgorzej.

No i razu jednego do tej karczmy zawitał ksiądz albo może nawet biskup. Ksiądz był bogaty jak to ksiądz, więc przybył konno, był dobrze ubrany i pech chciał, że wychodząc zapomniał zabrać swoje eleganckie, skórzane rękawiczki. Zawrócił więc w drodze z myślą, że na pewno będą na niego czekały w gospodzie. Właściciel karczmy jak to Żyd (no bo jak nie Żyd) rozłożył bezradnie ręce, że żadnych rękawic nie ma, pewnie ksiądz gdzie indziej zostawił, odwrócił się na pięcie i odszedł. Nie mógł duchowny znieść takiej zniewagi, że nie dość, że go okradziono, to jeszcze zlekceważono i obrażono. Też się odwrócił na pięcie i wyszedł trzaskając drzwiami. Tylko że w progu jeszcze ze złością wymamrotał pod nosem, że niech ta karczma za to wszystko i ze wszystkim zapadnie się pod ziemię. No i biedak nie zdążył dosiąść swojego rumaka, bo cała chałpa z Żydem, jego złotem i z nim samym runęła z hukiem pozostawiając tylko głęboką przepaść.

Z czasem lokalni mieszkańcy nadali jej nazwę "Zapadły Dół". Droga przestała być  uczęszczana, teraz to już tylko tubylcy, którzy na grzyby chodzą, wiedzą gdzie on się znajduje, ale rzadko tam zaglądają, bo podobno straszy. Kto się nie boi, ten wie, że w samym dole widnieje sadzawka o regularnym kształcie prostokąta, który ma przypominać, gdzie gospoda miała swoje fundamenty. Latem, gdy wody ubywa, często jest on tylko porośnięty gęstą zieloną  trawą i podobno można dostrzec wtedy jeszcze koniec komina.

Ile jest prawdy w tej legendzie? Kto to wie... Jedno jest pewne, ludzie w to wierzą, a głównie w to, że właścicielem karczmy był bogaty Żyd, który zapadał się pod ziemię z całym swoim niemałym dobytkiem. Co rusz znajdowali się ochotnicy, którzy próbowali przeklęte miejsce przekopywać, żeby wyciągnąć kufer pełen srebrnych i złotych monet. Nikomu się nie udało, bo podobno jak tylko zabierali się do roboty, siły nieczyste przeganiały ich z powrotem do domów i potem drugi raz nie mieli odwagi. Bo skarbu pilnuje trup Żyda, księdza i psa. Skąd ten pies a nie np. koń to już nie wiadomo. Inna wersja mówi, że to baby nasłały tego księdza na gospodę, bo chłopy tylko tam siedzieli i pili, zamiast brać się do roboty. 

Znalazł się i w rodzie Gorzkiej stryj odważny, który zaprawiony w malowaniu ikon i szukaniu po bagnach pożydowskiego złota, postanowił i tutaj spróbować swoich sił. Stryj przyjechał z Warszawy ze znajomym, zabrali Gorzkiej dziadka, odpowiedni ekwipunek i udali się wczesnym popołudniem szukać skarbów. Wrócili, jak już było ciemno, nic przy sobie nie mieli, tylko odzywać się nic nie chcieli, a rano szybko zabrali się i wyjechali. Dziadek natomiast puścił wodze fantazji i wnuczęta usłyszały o czarnych psach z żarzącymi się ślepiami, strasznych jękach i obezwładniającej sile, która wyrwała im łopaty z rąk, że musieli na złamanie karku pędzić do domu. A to trzeba powiedzieć, blisko nie jest, bo kilka kilometrów szczerych lasów. Zziajani, mokrzy i wystraszeni już się tam więcej nie zapuścili i to była chyba ostatnia próba przejęcia żydowskiego majątku. Dziadek przekazał, że nic nie znaleźli, bo ich diabły postraszyły...

A zapadły dół istnieje dalej i pewnie istniał będzie. Za duży jest, żeby go zakopać czy zrównać z ziemią i nadal robi wrażenie.